TEKNİK TEKSTİL NEDİR?KULLANIM ALANLARI
Teknik tekstil deyince estetik ve dekoratif özelliklerinden ziyade, öncelikle teknik performansları ve fonksiyonel özellikleri için üretilen tekstil malzemeleri ve ürünleri anlaşılmaktadır. Özel olarak tasarlanan, herhangi bir üründe veya proses dahilinde veya yalnız başına belirli bir özelliği yerine getirmek amacıyla kullanılan malzemelere teknik tekstil denilmektedir. Teknik tekstiller pahalı, katma değeri yüksek ürünlerdir. Kimyasallara, hava şartlarına, mikro organizmalara dayanıklı, yüksek mukavemet, yanmazlık gibi üstün performans özelliklerine sahip ürünlerdir. Bu ürünler tekstil dışındaki alanlarda da kullanılırlar; ancak alıcı bizzat teknik tekstil ürününü kullanmaz, herhangi bir başka malzemenin parçası olarak, o malzemenin üretiminde kullanılır.
Teknik Tekstillerin Kullanım Alanları
Teknik tekstillerin zamanımızda çok çeşitli kullanım alanları bulunmaktadır. Bunlar on iki başlık altında toplanmaktadır:
1) Zirai tekstiller (agrotech): Tarım, bahçıvanlık, ormancılık ve su ürünlerinde kullanılan tekstiller,
2) İnşaat tekstilleri (buildtech): Bina ve inşaatlarda kullanılan tekstiller,
3) Teknik giysiler (clothtech): Giysi ve ayakkabıların astar ve benzeri teknik bileşenleri,
4) Jeolojik tekstiller (geotech): Jeolojik tekstiller ile inşaat mühendisliği malzemeleri,
5) Ev tekstilleri (hometech): Mobilya, ev tekstili ve yer kaplamalarının teknik bileşenleri,
6) Endüstriyel tekstiller (indutech): Filtrasyon, nakil, temizleme vb. sanayi tipi uygulamalar için tekstiller,
7) Tıbbi tekstiller (medtech): Hijyenik ve tıbbi ürünler için tekstiller,
8) Taşıt araçları için tekstiller (mobiltech): Otomotiv, gemi, tren ve hava taşıtları için tekstiller,
9) Ekolojik tekstiller (oekotech): Çevre koruma amaçlı tekstiller,
10) Ambalaj tekstilleri (packtech): Ambalaj malzemeleri,
11) Koruyucu tekstiller (protech): Kişisel ve mülki koruma için tekstiller,
12) Sportif tekstiller (sportech): Spor ve serbest (gündelik) giysiler için tekstiller.
Bu gruplar altında yüzlerce ürün ve uygulama yer almaktadır. Ürün ve uygulama alanlarının bazıları geleneksel, bazıları köklü malzeme ve tekniklerle yer değiştirerek, bazıları ise başlı başına özellikleri için yeniden üretilen malzemelerdir. Konveyör (taşıyıcı) bantlar, tıbbi eldivenler, balistik (kurşun geçirmez) kumaşlar, akustik izolasyon malzemeleri, roketler, otomobillerdeki hava yastıkları, antistatik tekstiller, suni çimen, tentelik kumaşlar, bandaj malzemeleri, aleve dayanıklı battaniye ve yastıklar, filtreler, yanmaz yapı malzemeleri, kimyasal koruyucu giysiler, tek kullanımlık koruyucu giysiler, kanalizasyon ve sulama sistemleri, güç tutuşur dekorasyon materyalleri ve perdeler teknik tekstillerin kullanıldığı 150 kadar nihai ürünün arasında yer almaktadır. Otomotiv sanayi teknik tekstiller için sadece en geniş değil, aynı zamanda en fazla ürün çeşitliliği olan pazar durumundadır. Otomotiv sanayindeki teknik tekstil uygulamaları otomobil lastiklerinin içerisindeki kord bezinden, emniyet kemerlerine; ısı ve ses yalıtımından, hava yastıklarına kadar değişen bir çeşitlilik göstermektedir. Teknik tekstiller yüksek teknoloji ürünü oldukları için yüksek mukavemetleri, özel elastiklikleri veya kaplamaları ile öne çıkarlar.
Teknik Tekstil Ürünlerinden Örnekler
Teknik tekstil ürünlerinden bazı örnekler aşağıda verilmektedir:
– Akustik izolasyon malzemeleri (otomobil kontrüksiyonu, gemi inşa ve roket üretiminde kullanılan),
– Aktif spor giysileri,
– Yapışkan bantlar (dar dokuma kumaşlardan mamül endüstriyel tekstiller),
– Reklam amaçlı flamalar, pankartlar,
– Roketler,
– Hava yastıkları (otomobiller, roketler vb.),
– Antistatik tekstiller,
– Suni çimen,
– Tentelik kumaşlar,branda kumaşları ,çadır kumaşları (ev ve bahçe için tekstil materyalleri),
– Kaplama, laminasyon veya yapıştırma için zemin materyali,
– Ambalajlar,
– Balistik (kurşun geçirmez) giysiler, koruyucu giysiler ve iş giysileri,
– Bandaj malzemeleri,
– Biyolojik olarak çözünebilir malzemeler,
– Aleve dayanıklı battaniye ve yastıklar,
– Astarlı ve astarsız filtreler,
– Yanmaz yapı malzemeleri,
– Aleve dayanıklı halılar,
– Güç tutuşur dekorasyon malzemeleri ve perdelik kumaşlar,
– Tek kullanımlık koruyucu giysiler,
– Doktor ve hemşire kıyafetleri,
– Kanalizasyon ve sulama sistemleri,
– Elektrik izolasyon.
Teknik Tekstiller Hangi Malzemelerden Üretilir
Teknik tekstiller esas itibariyle polyester, polipropilen, naylon, viskoz, pamuk, cam ve aramidden üretilirler. Teknik tekstillerin üretim alanları içerisinde en hızlı gelişen alan dokusuz (nonwoven) yüzeylerdir.
Teknik tekstiller şu formlarda bulunabilirler: eğrilmemiş elyaf, geniş ve dar dokumalar, dokusuz yüzeyler (nonwoven), çözgülü örme, atkılı örme, halat gibi .
Teknik tekstiller, kendinden beklenen özellikleri sağlamak için belli işlemlerden geçirilerek üretilirler.
Türkiye’de Teknik Tekstiller
Türkiye’de teknik tekstil yatırımları son yıllarda katlanarak artmaktadır. Teknik tekstil alanında faaliyet gösteren birçok firma bu alanda üretim yapmaktadır. Bunların arasında Kordsa, Vateks, Flokser gibi uluslararası üreticiler de yer almaktadır. 1 Ocak 2005’te tüm dünyada kotaların kaldırılması ile tekstil ve konfeksiyon ticareti dünya çapında dalgalanmalar yaşamış, ucuz ve daha az maliyetli ürün üreten ülke malları pazarları doldurmuştur. Türkiye gibi ülkeler tekstil ürünleri ihraç etmede zorluklarla karşılaşmıştır. Dünya ölçeğinde Çin ve diğer ucuz maliyetle üretim yapan ülkelerle rekabet etmek gerekecektir. Bu çerçevede hazırlanan OECD, WTO gibi kuruluşların raporlarında teknik tekstil üretiminin artacağına işaret edilmektedir. Bilindiği gibi teknik tekstiller halen gelişmiş ülkelerde üretilmekte olup; yüksek teknoloji ve vasıflı işgücü gerektirmektedir. Teknik tekstiller aynı zamanda geleneksel tekstillerin yıkıcı fiyat rekabetinden kaçabilmek için de avantajlar sunmaktadır. Bu itibarla, Türkiye’nin teknik tekstil konusunda güncel durumunun tesbiti, ihtiyaçlarının, hedeflerinin belirlenmesi ve bir program dahilinde hızla hedeflere yönelmesi son derece önemlidir.